-ਆਕਾਰ ਪਟੇਲ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2022-6 ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਿਸ ਦੇ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਕੌਮੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਮੋਈਨ ਯੂਸਫ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਇਨਪੁਟਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸਥਾਰਤ ਢਾਂਚਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ

-ਸੰਤ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੀਚੇਵਾਲ
ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ‘ਪਵਣੁ ਗੁਰੂ ਪਾਣੀ ਪਿਤਾ ਮਾਤਾ ਧਰਤਿ ਮਹਤੁ’ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਰੋਜ਼ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਬੇਹੱਦ ਅਫਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਗੁਰੂ ਸਮਾਨ ਹਵਾ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਨਾ ਪਿਤਾ ਰੂਪੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਯੋਗ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਦੀ ਗੋਦ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਪਾ ਕੇ ਅਤੇ ਗੰਦਗੀ ਦੇ ਢੇਰ ਲਾ ਕੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਧ ਹਵਾ, ਪਾਣੀ ਤੇ ਧਰਤੀ ਕੇਵਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਾਰੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ

-ਡਾਕਟਰ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗੁਮਟਾਲਾ
ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪ੍ਰੈੱਸ ਸੰਸਥਾ (ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪ੍ਰੈਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ) ਨੇ 29 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ ਡੈਥ ਵਾਟ ਸੂਚੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2021 ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ 45 ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ (7) ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਛੇ-ਛੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਕਾਂਗੋ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰੈੱਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਸਾਰ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। 45 ਵਿੱਚੋਂ 28 ਪੱਤਰਕਾਰ ਉਹ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਆਪਣੀ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਖੋਜ ਪੜਤਾਲ ਉਤੇ ਆਧਾਰਤ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਡਿਊਟੀ ਉਤੇ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ, ਤਿੰਨ

-ਰਾਜੇਸ਼ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋਣ ਪਿੱਛੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (ਯੂ ਪੀ) ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਉੱਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯੂ ਪੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ 2024 ਦੀਆਂ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਯੂ ਪੀ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਰਾਜ ਹੈ। 2017 ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਦਮ ਉੱਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੋਦੀ ਲਹਿਰ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕਿ ਯੂ ਪੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਚੁਣੌਤੀ-ਵਿਹੂਣੀ ਹੋ ਚੱਲੀ ਹੈ।

-ਬਲਦੇਵ ਰਾਜ ਭਾਰਤੀ
ਉਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2022 ਵਿੱਚ ਹੋਣੀਆਂ ਹਨ। ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੇ ਸਾਰ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਭਰਮਾਉਣ ਲਈ ਚੋਗਾ ਪਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਾਰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸਮਾਂ ਆਉਣ ਉੱਤੇ ਗਧੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬਾਪ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਇਹ ਕਿਸੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੌਣ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਭਰਮਾਉਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਸ਼ਾਇਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਮੰਡਲਾਉਂਦੀ ਚੌਕੜੀ ਵੀ

-ਡਾਕਟਰ ਗੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ

ਲੀਡਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਇੰਗਲੈਂਡ) ਦੀ 20 ਦਸੰਬਰ 2021 ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਇੱਕ ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਦਰ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦਸ ਗੁਣਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਿਘਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਦਾ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਾਲੀ ਫੀਸਦੀ ਖੇਤਰ ਘਟ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਤੇਜ਼ ਪਿਘਲਦੇ ਹਨ। ਹਿਮਾਚਲ ਕੌਂਸਲ ਫਾਰ ਸਾਇੰਸ, ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਐਂਡ ਇਨਵਾਇਰਨਮੈਂਟ (ਹਿਮਕੋਸਟ)

-ਜਤਿੰਦਰ ਪਨੂੰ
ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਤ ਪੰਜਾਂ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਧਿਰ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਤੇ ਸਰਵੇਖਣੀ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਗੇਤੇ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਤ ਹਰ ਰਾਜ ਲਈ ਓਥੋਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿਸ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਸਭ ਥਾਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਓਥੋਂ ਸਾਫ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰੀ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ‘ਮੋਦੀ ਹੈ ਤੋ ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ’ ਵਾਲਾ ਨਾਅਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਨਹੀਂ ਚੱਲਣਾ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ

-ਮਨੀਸ਼ ਤਿਵਾੜੀ
ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮਾਂ ਨੇ ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਰੂਸ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਇਸ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਆਉਣਾ। ਯੂਕਰੇਨ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਦੂਜਾ ਹੈ ਕਜ਼ਾਖਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਗੜਬੜ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਰੂਸ ਦਾ ਦਖਲ। ਇਸ ਨਾਲ ਸੁਭਾਵਿਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਰੂਸ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਵਾਪਸੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਖੁਦ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੀ ਨਤੀਜੇ ਹੋਣਗੇ?

-ਪਰਗਟ ਸਿੰਘ ਸਤੌਜ
ਅਸੀਂ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵਸਾਗਰ ਤੋਂ ਡਿਬਰੂਗੜ੍ਹ ਆ ਰਹੇ ਸਾਂ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਅਸਾਮੀ ਦੋਸਤ ਜਿਓਤੀਰਮ ਦੱਤਾ ਅਤੇ ਦੱਤਾ ਦਾ ਦੋਸਤ ਭੋਈਰੋ ਸਨ। ਸ਼ਿਵਸਾਗਰ ਰਹਿੰਦੀ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਖਾਣੇ ਉੱਤੇ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਘਰ ਲੱਭਦਿਆਂ, ਖਾਣਾ ਖਾਂਦਿਆਂ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਲੇਟ ਹੋ ਗਏ ਸਾਂ। ਉਥੋਂ ਤੁਰਨ ਤੱਕ ਦਿਨ ਛਿਪਣ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਰਾਤ ਮੇਰਾ ਗੁਹਾਟੀ ਮੁੜਨਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਡਿਬਰੂਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਗੁਹਾਟੀ ਦੀ ਟਿਕਟ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾਈ ਸੀ, ਪਰ ਰੱਫੜ ਪੈ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬੁੱਕ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੇ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਤਿਨਸੁਕੀਆ ਤੋਂ ਗੁਹਾਟੀ ਦੀ ਟਿਕਟ ਬੁੱਕ ਕਰ ਦਿੱਤੀ,

-ਡਾਕਟਰ ਓਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਾਂਬਾ
ਮੇਰੇ ਕਾਲਜ ਸਮੇਂ ਦਾ ਜਮਾਤੀ ਗੁਰਕੀਰਤ ਆਪਣੇ ਤਾਏ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੀਤੇ ਸਾਲ ਪਿੱਡੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਆਇਆ। ਅਰਸੇ ਮਗਰੋਂ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਗੁਰੀ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, ‘ਬਾਈ! ਸਾਡੇ ਤਾਏ ਹੁਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ਰੀਕੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ ਝਗੜਾ ਚੱਲ ਰਿਹੈ। ਠੀਕ ਪੈਰਵੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਹਾਰ ਗਏ ਹਾਂ ਤੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਪੀਲ ਦਾਇਰ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਵਕੀਲ ਜਾਣਦੈ ਤਾਂ ਦੱਸ, ਅਸੀਂ ਉਸੇ ਨੂੰ ਕਰ ਲੈਨੇ