ਬੀਜਿੰਗ, 18 ਦਸੰਬਰ (ਪੋਸਟ ਬਿਊਰੋ)- ਚੀਨ `ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਨਾਸਤਿਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਚੀਨ `ਚ ਵੀ ਧਰਮ ਇਕ ਅਹਿਮ ਮੁੱਦਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਓਥੇ ਮੁਸਲਿਮ ਕੱਟੜਪੰਥ ਦੇ ਉਭਾਰ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਜਿਸਨਜਿਯਾਂਗ ਸੂਬਾ ਹੀ ਉਈਗਰ ਮੁਸਲਿਮ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਾਲਾ ਹੈ ਤੇ ਓਥੇ ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਚੀਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪਾਂ `ਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੀਨ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਚੀਨ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਚੀਨ ਦੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਵਪਾਰ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਥੇ ਚੀਨ ਦੇ ਰਸਮੀ ਉਈਗਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ `ਚ ਲੈ ਕੇ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪਾਂ `ਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਮਦਦ ਦੀ ਗੁਹਾਰ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕੀ।
ਇਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਏਜੰਸੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਵਪਾਰ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਸਿਨਜਿਯਾਂਗ ਸੂਬੇ `ਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਕਰੀਬ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਵੀਜ਼ਾ ਰੀਨਿਊ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਏ ਤਾਂ ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ `ਚ ਲੈ ਕੇ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ `ਚ ਭੈਜ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੈਂਪਾਂ ਦੇ ਬਾਲ ਸੁਧਾਰ ਕੇਂਦਰ `ਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕੈਂਪ `ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸੇ ਵਾਂਗ 200 ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹੋਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੈਂਪਾਂ `ਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਨਹੀਂ ਸਕ ਰਿਹਾ।
ਚੀਨ ਦੀ ਰਸਮੀ ਮੁਸਲਿਮ ਆਬਾਦੀ ਉਈਗਰ ਕਜ਼ਾਖ ਹਨ, ਜੋ ਚੀਨ ਦੇ ਸਿਨਜਿਯਾਂਗ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਧਨੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੀਤੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ `ਚ ਇਥੇ ਵੱਖਵਾਦ ਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗਿਆਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੀ ਹੋਈਆਂ। ਏਸੇ ਲਈ ਚੀਨ ਇਸ ਇਲਾਕੇ `ਚ ਆਪਣੀ ਹਕੂਮਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ `ਤੇ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਖੁੱਲੇ ਵਿੱਚ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰਨਾ, ਬੁਰਕੇ `ਤੇ ਰੋਕ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਨਾਂ ਰੱਖਣਾ ਆਦਿ ਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਖਬਰਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਚੀਨ ਓਥੇ ਰਸਮੀ ਹਾਨ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਹੋਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਕਈ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ ਬਣਾਏ ਹਨ, ਜਿਥੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ `ਚ ਲੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।