-ਕਰਣ ਥਾਪਰ
ਮੈਂ ਸੱਟ ਤੇ ਦਰਦ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਾਅ ਉੱਤੇ ਲਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਜਿਹਾ ਹੈ। ਦਰਦ ਤੁਹਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਦਿਸਦੀ ਹੈ, ਤੁਹਾਡੇ ਬੋਲ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਰੰਗਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਮਰ ਨਾਗਰਿਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਸੱਚ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਝੂਠੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਥੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੋੜ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਵਾਗਤ ਸਾਨੂੰ ਉਤੇਜਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਸਾਨੂੰ ਡੂੰਘੀ ਸੱਟ ਮਾਰਦੀ ਹੈ।
ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਬੁੱਕਰ ਐਵਾਰਡ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਵੱਲੋਂ ਮਿਲੇ ਸਨਮਾਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਆਕਸਬ੍ਰਿਜ, ਹਾਰਵਰਡ ਅਤੇ ਯੇਲ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ, ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਤੇ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਜ਼ਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਖੋ, ਅਸੀਂ ਸੁੰਦਰ ਪਿਚਈ, ਸਤਿਆ ਨਾਡੇਲਾ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਨੂਈ ਉੱਤੇ ਕਿੰਨਾ ਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਨਾਰਾਇਣਮੂਰਤੀ ਜਾਂ ਅਜ਼ੀਮ ਪ੍ਰੇਮਜੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਮੈਨੂੰ ਇਮਾਨਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੋਹਰ ਸਭ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਫਰੀਡਮ ਹਾਊਸ, ਵੀ-ਡੇਮ ਅਤੇ ਦਿ ਇਕੋਨਾਮਿਸਟ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਯੂਨਿਟ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਨਸ਼ੀਲੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਨਿਹਾਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਕਹਾਂਗਾ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਅਪ੍ਰਤੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੈ, ਜੇ ਉਹ ਅਣ ਵਿਹਾਰਕ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਆਲੋਚਨਾ ਨੂੰ ਪਾਖੰਡ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਕਿਹਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢੀ ਅਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਪਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ।” ਪਰ ਉਹ ਸਭ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਚਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਹੀ।
ਸੱਟ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਨਾਂ ਲੈਣ ਨੂੰ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਅੱਖੋਂ-ਪਰੋਖੇ ਕਰ ਦੇਵਾਂਗਾ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਚੋਟੀ ਜਾਂ ਅੰਡੇਮਾਨ ਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਧਿਆਨ ਮਗਨ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਵੇਰਵੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਹੋਣ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਾਊਥ ਬਲਾਕ ਵੱਲੋਂ ਤੁਰੰਤ ਦੀ ਵਪਾਰ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੁਧੀਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦਾ ਗਰੁੱਪ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 97 ਪੰਨਿਆਂ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰੈਸ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ?
ਵਰਲਡ ਪ੍ਰੈਸ ਫਰੀਡਮ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਸੂਚਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਮੰਤਰਾਲਾ ਇੱਕ ਇੰਡੈਕਸ ਮਾਨੀਟਿ੍ਰੰਗ ਸੈਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ? ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਉਸ ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਨਿਊਜ਼ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਉੱਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਝੂਠੇ ਕਥਨ ਤੇ ਨਾਂਹਪੱਖੀ ਕਵਰੇਜ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕੀ ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੀ ਭਾਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਬੇਤਾਬ ਹੈ? ਮਈ 2015 ਵਿੱਚ ‘ਦਿ ਇਕੋਨਾਮਿਸਟ' ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਿਪੋਰਟ ਤੇ ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ ਕੀਤੀ। ਪਹਿਲੇ ਪੰਨੇ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਸੀ ‘ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਬੈਂਡ?' ਇਸ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਐਡਮ ਰਾਬਰਟਸ ਨੂੰ ਨੱਬੇ ਮਿੰਟ ਦਾ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਸ਼ੀਲ, ਇਮਾਨਦਾਰ ਤੇ ਸਮਰੱਥ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਰਕਾਰ ਬੇਹੱਦ ਰੋਮਾਂਚਿਤ ਸੀ। ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਪੱਤਿ੍ਰਕਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। ਮੈਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਨੂੰ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪਚੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਿੰਦੂ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਪਮਾਨਿਤ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਨਾ ਅਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਅਣਉਚਿਤ, ਪਰ ਜੇ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇੱਕ ਟੈਸਟ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇੱਕ ਸੁਝਾਅ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਕਿੱਦਾਂ ਸਲੂਕ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਬਨਿਟ ਦੇ ਟੇਬਲ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਝੁਕਣਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਗਿਰੀਰਾਜ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟੀ ਵੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠ ਕੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਘੁਣ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਸੁਣਨ।
ਜੇ ਮੰਤਰੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਬਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਤਭੇਦ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੂਨੀਅਰ ਜੱਜ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਨੇ ਹੋਣਗੇ। ਧਰਮਿੰਦਰ ਰਾਣਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ 2016 ਅਤੇ 2019 ਦਰਮਿਆਨ ਦੇਸ਼ ਧਰੋਹ ਦੇ ਕੇਸ 16.5 ਫੀਸਦੀ ਕਿਉਂ ਵਧੇ ਹਨ। ਸੰਯੋਗ ਵਸ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਪਰਾਧ ਰਿਕਾਰਡ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਹੈ।
‘ਐਮਨੈਸਿਟੀ’ ਵਾਂਗ ‘ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ’ ਅਤੇ ‘ਦਿ ਇਕੋਨਾਮਿਸਟ’ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਲਈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਕਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਟਿਮਟਿਮਾਉਂਦੀ ਲੌਅ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ। ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਡੇਮ’ ਅਤੇ ‘ਫਰੀਡਮ ਹਾਊਸ’ ਸਾਡੀਆਂ ਵਚਨਬੱਧਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਗੇ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।