ਸ੍ਰੀਨਗਰ, 11 ਅਪ੍ਰੈਲ (ਪੋਸਟ ਬਿਊਰੋ)- ਇਸ ਸਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅੱਤਵਾਦੀ ਤੋਂ ਜਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਮਿਲੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਐਮ-ਚਾਰ ਕਾਰਬਾਈਨ ਵੀ ਸੀ।
ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਡੀ ਜੀ ਪੀ ਦਿਲਬਾਗ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ਕਾਰਬਾਈਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਬਣੀ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਦੇ ਦੱਰਾ ਅਦਮਖੇਲ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਜੋ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ ਅਤੇ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਲਈ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਦਨਾਮ ਹੈ। ਇਥੇ ਐਂਟੀ ਏਅਰਕਰਾਫਟ ਗੰਨ, ਮੋਰਟਾਰ, ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰ ਅਤੇ ਏ ਕੇ 47 ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਹਥਿਆਰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਭ ਮਿਲੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਬੇਹੱਦ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ।ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 35 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਸੁਣਾਈ ਪਵੇ ਤਾਂ ਦੱਰਾ ਅਦਮਖੇਲ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸੇ ਇੱਕ ਲੱਖ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕਰੀਬ 100 ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਸਟਲ, ਐਂਟੀ ਏਅਰਕਰਾਫਟ ਗੰਨ, ਲਾਈਟ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨ, ਮਸ਼ੀਨਗੰਨ, ਮੋਰਟਾਰ, ਸ਼ਾਟਗਨ ਤੋਂ ਲੈ ਅਮਰੀਕਨ ਐਮ-ਚਾਰ ਕਾਰਬਾਈਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੀ ਕਲਾਨੀਸ਼ਕੋਵ (ਏ ਕੇ 47) ਰਾਈਫਲ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਨੇਡ ਅਤੇ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਸਭ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਖਰੀਦਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਓਥੇ ਫਾਇਰ ਟੈਸਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਗੂੰਜਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਦੱਰਾ ਅਦਮਖੇਲ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 2000 ਹਜ਼ਾਰ ਦੁਕਾਨਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 1800 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨ।ਇੱਕ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿੱਚ 25 ਸਾਲ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਅਸਲ ਖਾਨ ਦਰਜਨਾਂ ਏ ਕੇ 47 ਬਣਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਡੀਲਰ ਹਾਜੀ ਸ਼ਾਹ ਗੁਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ਅਸੀਂ ਪੰਜ-ਛੇ ਲੱਖ ਵਾਲੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਗੰਨ 30-35 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਕਾਰੀਗਰ, ਅਮਰੀਕਾ, ਜਰਮਨੀ, ਤੁਰਕੀ, ਚੀਨ, ਰੂਸ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਦਾ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਫੈਕਟਰੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸ਼ਾਹ ਸਊਦ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਵਾਰ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲ ਤੋਂ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੁਜਰਾ (ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ) ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਸਊਦ ਨਾਂਅ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਦੱਰਾ ਅਦਮਖੇਲ ਦੇ ਸਵਾਇਤ ਕਬੀਲਾ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਹਟਣ ਨਾਲ ਇਥੇ ਕਈ ਰੋਕਾਂ ਲੱਗ ਗਈਆਂ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹਾਲੇਵੀ ਹਥਿਆਰ ਬਣਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਥੇ ਨੱਬੇ ਫੀਸਦੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਹੈ।
ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਬਤੀ ਦਾ ਜਬਰਦਸਤ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ 475 ਹਥਿਆਰ ਜ਼ਬਤ ਹੋਏ ਹਨ, 2019 ਵਿੱਚ ਗਿਣਤੀ ਅੱਧੀ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਐਮ-ਚਾਰ ਕਾਰਬਾਈਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਹਨ। ਸੁਰੱਖਿਆਬਲਾਂ ਦੀ ਸਖਤੀ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੀਮਾ ਪਾਰ ਤੋਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਕੋਲ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਥਿਆਰ ਮਿਲੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਏ ਕੇ 56, ਇੱਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਪੰਜ ਜਿੰਦਾ ਕਾਰਤੂਸ, ਇੱਕ ਏ ਕੇ 47, ਪੁਆਇੰਟ 303 ਗਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਆਇੰਟ ਤੀਹ ਚਾਈਨੀਜ਼ ਪਿਸਟਲ ਸਨ।