ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 3 ਦਸੰਬਰ (ਪੋਸਟ ਬਿਊਰੋ)- ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 323 ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਤਾਂ ਕਿਧਰੇ ਰਿਹਾ, ਨਹਾਉਣ ਦੇ ਵੀ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਨੇ ਇਕ ਆਰ ਟੀ ਆਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਲਿਖਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ (ਸੀ ਪੀ ਸੀ ਬੀ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਰੀਬ 62 ਫੀਸਦੀ ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਨਹਾਉਣ ਦੇ ਕਾਬਲ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਤੇ ਕੁਝ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸੀ ਪੀ ਸੀ ਬੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਜੀਵਨ ਦਾਨ ਕਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਇਹ ਨਦੀਆਂ ਖੁਦ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਕੁੱਲ 521 ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਨੀਟਰਿੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਪੀ ਸੀ ਬੀ ਮੁਤਾਬਕ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ 198 ਨਦੀਆਂ ਸਾਫ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਛੋਟੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਵੱਡੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜੋ 198 ਨਦੀਆਂ ਸਵੱਛ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੱਖਣੀ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਸਵੱਛਤਾ ਪੱਖੋਂ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਹੈ। ਏਥੇ ਸਿਰਫ 7 ਨਦੀਆਂ ਸਾਫ ਹਨ ਤੇ 45 ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੈ। ਗੰਗਾ ਸਫਾਈ ਲਈ ਮਿਲੇ ਡੇਢ ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਖਰਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਗੰਗਾ ਦਾ ਹਾਲ ਜਿਵੇਂ ਤਾਂ ਤਿਵੇਂ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਕੱਚਰੇ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓਕੈਮੀਕਲ ਆਕਸੀਜਨ ਡਿਮਾਂਡ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਖਪਤ ਕਾਫੀ ਵੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਲਾਸ਼ਾਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਲਾਸ਼ਾਂ ਤੇ ਫੁੱਲ-ਪੱਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿਗੜਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵੱਸੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੀਵਰੇਜ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਾ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਂ `ਤੇ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।