ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 17 ਅਕਤੂਬਰ (ਪੋਸਟ ਬਿਊਰੋ)- ਭਾਰਤ `ਚ ਜਦੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਰੌਲਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਓਦੋਂ ਇਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕੰਮ-ਕਾਜੀ ਔਰਤਾਂ ਸੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ `ਚ ਕੰਮ-ਕਾਜੀ 92 ਫੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਮਹੀਨਾ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕੁਝ ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ 82 ਫੀਸਦੀ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜੀਮ ਪ੍ਰੇਮਜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕਿਰਤ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ-ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਸਰਵੇਖਣ (2015-2016) ਦੇ ਆਧਾਰ ਉਤੇ ਸਟੇਟ ਆਫ ਵਰਕਿੰਗ ਇੰਡੀਆ-2018 ਰਿਪੋਰਟ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੰਮ-ਕਾਜੀ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 2015 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਉਤੇ 67 ਫੀਸਦੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਮਾਸਿਕ ਆਮਦਨ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਸੱਤਵੇਂ ਕੇਂਦਰੀ ਵੇਤਨ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਸੀ ਪੀ ਸੀ) ਵੱਲੋਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ 18,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਫ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ `ਚ ਇਕ ਵੱਡੇ ਤਬਕੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੇ ਰੂਪ `ਚ ਸਹੀ ਭੁਗਤਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ।
ਅਜੀਮ ਪ੍ਰੇਮਜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ ਲਿਬਰਲ ਸਟੱਡੀਜ਼, ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫਸਰ ਅਤੇ ਸਟੇਟ ਆਫ ਵਰਕਿੰਗ ਇੰਡੀਆ-2018 ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੇਖਕ ਅਮਿਤ ਬਸੋਲੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਕਿਰਤ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ-ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਸਰਵੇਖਣ (2015-2016) ਉਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹਨ ਤੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਟਰੋ ਸ਼ਹਿਰਾਂ `ਚ ਇਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵੱਖ ਹੋਵੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ `ਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਵੱਧ ਹੈ। ਸਟੇਟ ਆਫ ਵਰਕਿੰਗ ਇੰਡੀਆ-2018 ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸਾਰੀ ਖੇਤਰ `ਚ ਵੀ 90 ਫੀਸਦੀ ਉਦਯੋਗ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਵੇਤਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਤਰ `ਤੇ ਮਹਿਲਾ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦਰ ਜਿੱਥੇ 8.7 ਫੀਸਦੀ ਹੈ, ਉਥੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰ ਚਾਰ ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਕੰਮ `ਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸਵੈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ `ਚ ਲਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ `ਤੇ 46.6 ਫੀਸਦੀ ਕਿਰਤੀ ਸਵੈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ `ਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 32.8 ਫੀਸਦੀ ਮੌਸਮੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ `ਚ ਕੇਵਲ 17 ਫੀਸਦੀ ਵਿਅਕਤੀ ਵੇਤਨ `ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ 3.7 ਫੀਸਦੀ ਠੇਕੇ `ਤੇ।